LITANIA DO NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY CZYLI LITANIA LORETAŃSKA

HISTORIA LITANII

Centralną częścią nabożeństwa majowego jest Litania Loretańska, jeden ze wspaniałych hymnów na cześć Maryi, w którym wysławiane są Jej wielkie cnoty i przywileje, jakimi obdarzył Ją Bóg.

Litania Loretańska powstała w XII wieku, prawdopodobnie we Francji, a zatwierdził ją oficjalnie papież Sykstus V. Nazwę "Loretańska" otrzymała od miejscowości Loreto we Włoszech, gdzie była szczególnie propagowana i odmawiana. Tekst litanii miał przedłożyć w 1578 r., do zatwierdzenia papieżowi Grzegorzowi XIII, archidiakon Guido Candiotti. 11 czerwca 1587 r. Sykstus V obdarzył "Litanię Loretańską" dwustu dniami odpustu. Kolejne odpusty przypisali do niej Pius VII i Pius XI. W 1631 r. Święta Kongregacja Obrzędów zakazała dokonywania w tekście samowolnych zmian; te, które następowały, posiadały aprobatę Kościoła. Kiedyś w litanii było więcej tytułów, m.in.: Mistrzyni pokory, Matko Miłosierdzia czy Bramo odkupienia. Później pojawiały się inne wezwania: Królowo Różańca Świętego (1675), Królowo bez zmazy pierworodnej poczęta (1846), Matko Dobrej Rady (1903), Królowo pokoju (1917), Królowo Wniebowzięta (1950), Matko Kościoła (1980), Królowo Rodziny (1995). W litanii wymieniane są kolejne tytuły Maryi: jest ich w sumie 49, a w Polsce 50. Po zatwierdzeniu liturgicznej uroczystości NMP Królowej Polski, obchodzonej 3 maja, do Litanii dołączono 12 października 1923 r. wezwanie "Królowo Polskiej Korony", przekształcone po drugiej wojnie światowej na "Królowo Polski".

Święty Domek w Loreto, a właściwie jego ściany, zostały przywiezione z Ziemi Świętej do Europy przez krzyżowców. Jak mówi tradycja, w domku tym żyła Matka Boża i Pan Jezus, stąd jego wielkie znaczenie dla chrześcijaństwa. Początkowo umieszczono go w Jugosławii, później przeniesiono do Włoch, w okolice Ankony i postawiono w lesie laurowym, stąd późniejsza nazwa Loreto. Jednocześnie z postawieniem Domku, w ołtarzu umieszczono figurę Matki Bożej z Dzieciątkiem. Rzeźba posiada dwie charakterystyczne cechy: jedna dalmatyka okrywa dwie postacie, a twarze Matki Bożej i Dzieciątka mają ciemne oblicza. W 1981 roku do polskiego Loretto, o którym poniżej,sprowadzono wierną kopię tej figury

Ma i Polska swoje Loretto...

Loretto - to wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie wyszkowskim, w gminie Wyszków, nad rzeką Liwiec. Początki polskiego sanktuarium maryjnego w Loretto sięgają 1928 roku. Wówczas ks. Ignacy Kłopotowski, założyciel Zgromadzenia Sióstr Loretanek, ówczesny proboszcz parafii Matki Bożej Loretańskiej w Warszawie, zakupił duży majątek pod nazwą Zenówka, położony nad rzeką Liwiec, w odległości 60 kilometrów od Warszawy. Dnia 27 marca 1929 roku zmieniono urzędową nazwę miejscowości na Loretto, nawiązując w ten sposób bezpośrednio do Sanktuarium Świętego Domku Matki Bożej w Loreto (pisane przez jedno „t”) koło Ankony we Włoszech. Na początku w Loretto była skromna kapliczka w lesie, którą następnie przeniesiono do murowanego budynku. Z uwagi na wzrastającą liczbę wiernych przychodzących na nabożeństwa zaczęto myśleć o wybudowaniu dużej kaplicy poświęconej Matce Bożej Loretańskiej. Prace rozpoczęto w 1952 roku. Pomimo utrudnień ze strony władzy komunistycznej w 1959 roku kaplica była już w stanie surowym. Pierwsza Msza święta została odprawiona 19 marca 1960 roku. Prace nad wykończeniem kaplicy trwały przez wiele lat. W 1971 roku wykonano elewację zewnętrzną, umieszczając na frontonie grafikę przedstawiającą Matkę Bożą Loretańską z napisem: „Bogu w Trójcy Świętej Jedynemu i Matce Bożej Loretańskiej 1971’’. Początkowo kaplica była pod wezwaniem Matki Bożej Różańcowej, a od momentu sprowadzenia z Włoch figury Matki Bożej Loretańskiej – jest pod wezwaniem Matki Bożej Loretańskiej. Obecnie w Loretto mieści się klasztor sióstr loretanek i dom nowicjatu, dom dla starców, domy rekolekcyjne i wypoczynkowe.

Domek loretański

Tak nazywane są małe budowle wzniesione we wnętrzu kościoła lub w jego pobliżu na wzór "Świętego domu" Santa Casa w Loreto. W Polsce domki loretańskie znajdują się w Gołębiu z 1640 r, Warszawie w kościele Matki Bożej Loretańskiej z 1645 r., w Krakowie przy klasztorze kapucynów z 1719 r., przy Kościele Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Piotrkowicach oraz w Głogowie w kościele pw. św. Mikołaja. Znany jest także domek loretański związany z kapucynami a znajdujący się w Pradze z 1631 r .

treść Litanii do Najświętszej Maryi Panny- Litania Loretańska



KOMENTARZ DO WEZWAŃ W LITANII:*

wielu teologów pisało teologiczno-biblijne komentarze do Litanii Loretańskiej. Nie sposób tutaj szerzej rozwinąć treści poszczególnych wezwań. Niniejszy komentarz, proponowany jest po to abyśmy wyśpiewując chwałę Maryi, rozumieli lepiej jej świętość.

1.KYRIE ELEISON

Litania zaczyna się od wezwań "Kyrie Eleison, Chryste Eleison" oraz inwokacji do Osób Trójcy czyli samego Boga. Ten wstęp ustawia właściwe naszą modlitwę. przypomina nam, ze ostatecznie modlimy się zawsze do Boga i Jego prosimy o zmiłowanie.Jezus założył Kościół, który stanowi Jego Mistyczne Ciało. Pan zaprosił więc ludzi do współdziałania w Jego dziele. Maryja i święci mają swój udział w misji jednania Boga ze światem. Modlitwa do Maryi i świętych ma inny charakter niż ta do samego Boga. Jest to w gruncie rzeczy prośba o modlitwę, o wstawiennictwo, dlatego powtarzamy zwrot: "módl się za nami". Tytuły sławiące Maryję odnoszą się zawsze jakoś do Boga który "uczynił jej wielki rzeczy". Świętość ma bowiem dwóch autorów: Boga i człowieka.Miłość Boga objawia się w historii ludzi i jest dobrze widoczna w życiu Matki Bożej. Każdy "komplement"pod Jej adresem jest więc w istocie chwałą Bożą.

2.ŚWIĘTA MARYJO, ŚWIĘTA BOŻA RODZICIELKO, ŚWIĘTA PANNO NAD PANNAMI

pierwsze trzy wezwania pochodzą ze starożytnej litanii do Wszystkich Świętych. Można powiedzieć, że jest to przedstawienie Maryi i przypomnienie dwóch dogmatów Maryjnych. Maryja jako Boża rodzicielka- ten tytuł otrzymała na Soborze w Efezie w 431 roku. Jest nazywana Bożą Rodzicielką ponieważ Słowo stało się Ciałem w Niej i przez Nią. Tytuł "Panna nad Pannami" jest wskazaniem, że Maryja pozostała dziewicą i to w najwyższym sensie tego słowa. Jej dziewiczość oznacza całkowite, pełne, najczystsze oddanie się w miłości Bogu.

3.MATKO...

Dwanaście wezwań poświęconych jest kontemplacji Bożego macieżyństwa Maryi. Wszystkie zaczynają się od słowa "Matko". Nie przypadkiem to czułe słowo otwiera litanijne wyliczenie, ponieważ to właśnie powołanie Maryi na Matkę Jezusa jest kluczem do całego Jej życia. Maryja nie jest jednak matką tak jak każda inna. Tytuł "Matko przedziwna" wskazuje na tą wyjątkowość. Tytuły "Matko Chrystusowa" "Matko Stworzyciela" "Matko Zbawiciela"- kieruje nas wprost na Jezusa. Boże macieżyństwo Maryi jest czystym cudem Bożej łaski. Dlatego mówimy: "Matko łaski Bożej...nieskalana, najczystsza, dziewicza, nienaruszona, najmilsza, dobrej rady". Wszystkie te tytuły stanowią potęgę i delikatność Bożego działania w życiu Maryi. Ona jest narzędziem w ręku Boga. Nieco inny sens ma tytuł "Matko Kościoła". Wskazuje on na analogię między Kościołem a Maryją. Maryja zrodziła Zbawiciela, dziś Kościół "rodzi" Jezusa w sercach ludzi. Skoro wierzący są Ciałem Chrystusa to pozostajemy w relacji do Tej, która zrodziła ziemskie ciało Pana. "Oto Matka Twoja"- powiedział na krzyżu Jezus do ucznia, czyli także do nas. Maryja jest więc naszą duchową Matką.

4.PANNO...

Kolejne sześć wezwań jest kontemplacyjnym rozwinięciem tytułu: "Panno nad pannami". Chodzi tutaj o dziewictwo Maryi, o podstawę Jej oblubieńczej relacji do Boga. Słowo "Panna" nawiązuje do języka Starego Testamentu, w którym przymierze między Bogiem a Izraelem było porównywane do miłości Oblubieńca i Oblubienicy, co jest oddane najpięknieszej Pieśni nad pieśniami Maryja, Córa Izraela, jest Panna, Oblubienicą, która odpowiada na Bożą miłość postawę swojego bezgranicznego zawierzenia, odpowiada całą siłą swojej kobiecej miłości. Jest "Panna roztropną" czyli jest w tej miłości element racjonalny, miłość nigdy nie jest ślepym uczuciem ale racjonalnym wyborem. Jest zarazem "czcigodna, wsławiona, łaskawa, wierna"- te określenia sławią oblubieńczą miłość Maryi. "Panno można"-pochodzi od słowa "moc". Krucha, skromna Panna z Nazaretu była duchowo mocna, czyli potrafiła i potrafi nadal wiele. Wymogła na swoim Synu cud w Kanie, nie dała się złamać pod Krzyżem. Nam też można (dlatego "można")wyprosić wiele łask. Wielką moc mają ci, którzy-jak Ona- ufają Panu Bogu.

5.ZWIERCIADŁO, DOM, WIEŻA...

Kolejna grupa wezwań jest najbardziej orginalna. Każde z nich wskazuje na pewien aspekt świętości Maryi i Jej odniesienie do nas. Wiele z tych tytułów ma korzenie biblijne. "Zwierciadło sprawiedliwości"- w Starym Testamencie sprawiedliwość to zachowanie Prawa Bożego, synonim Świętości. Maryja jest odbiciem sprawiedliwości samego Boga.Z drugiej strony my, patrząc w Jej życie jak w lustro, widzimy ile nam brakuje do ideału sprawiedliwości. "Stolico mądrości"- Stary Testament zawiera całą teologię mądrości, która jest cechą samego Boga, ale człowiek może mieć w niej udział. w Maryi zamieszkał Jezus-wcielona Mądrość Boga-dlatego jest Ona stolicą mądrości Bożej. Patrząc na Nią uczymy się mądrości. "Przybytku Ducha Świętego"- Maryja jest duchowym naczyniem- czyli napełniona chwałą Boga i "sławnym pobożnością"- czyli promieniującym także osobistą pobożnością. "Różo Duchowna"- kwiat jest symbolem piękna. "Wieżo Dawidowa"- to wezwanie przypomina o żydowskim pochodzeniu Maryi. "Wieżo z kości słoniowej"-określenie tonawiązuje do Pieśni nad pieśniami. kość słoniowa to bardzo szlachetny materiał, a wieża kojarzy się z siłą i obroną. "Domie Złoty"- to wezwanie kojarzy się ze skromnym ale najcenniejszym domem w Nazarecie. "Arka przymierza"- to kolejna aluzja do biblijna. Arka przymierza była specjalnie wykonaną skrzynią, w której Izraelici przechowywali tablice z przykazaniami. Maryja była nową "arką" bo nosiła w sobie Jezusa, który zawarł z ludzkością nowe przymierze. "Bramo Niebieska"- ten tytuł kieruje nas w stronę nieba, dokąd Matka Najświętsza została wzięta z duszą i ciałem. "Uzdrowienie chorych, Ucieczko grzesznych, Pocieszycielko strapioncych, Wspomożenie wiernych i wcześniejsze. "Przyczyno naszej radości" ukazuje Maryję jako tę, która wyprasza nam u Boga szczególne łaski i wspomaga nas swoją modlitwą w rożnych okolicznościach życia.

6.KRÓLOWO...

Ostatnia grupa tytułów odnosi się do królewskiej godności Maryi. Nie przypadkiem te tytuły znajdują się w ostatniej części litanii. Ten tytuł ma bowiem charakter eschatologiczny. Królewskość Maryi oznacza Jej wyjątkowy udział w królowaniu Chrystusa. Ten tytuł trzeba czytać z Ewangelią w ręku. Królowanie oznacza służbę niosącą innym wyzwolenie, radosć, przebaczenie. Maryja jest ponad aniołami, patriarchami, prorokami, apostołami, męczennikami, wyznawcami, dziewicami i wszystkimi świętymi- ponieważ wyprzedza wszystkich w miłości, w pokornej służbie Bogu i ludziom. Macierzyńska, troskliwa miłość niepokalanej i wniebowziętej Królowej rozciaga się na całą ludzkość. Wierzymy, że Maryja- Matka i Królowa wstawia się nieustannie za nami u swojego Syna i Jej modlitwa ma "królewską" moc. Wyprasza pokój, chroni rodziny. Wyjątkowe miejsce w pobożności maryjnej zajmuje Rózaniec, na co wskazuje tytuł: "Królowo Różańca Świętego".A my, Polacy, czcimy Ją jako Patronkę naszej Ojczyzny.

*- "czułe słówka"- autor: ks. Tomasz Jaklewicz Gość Niedzielny z dn. 6 maja 2012.